Symulator tramwaju typu Konstal 105Na powstał na zlecenie Muzeum Techniki i Komunikacji – Zajezdnia Sztuki w Szczecinie. Celem zakupu tego typu eksponatu przez Muzeum była chęć przybliżenia zwiedzającym sposobu prowadzenia najpopularniejszego wagonu tramwajowego w polskich miastach końca XX w. Biorąc pod uwagę obecne tendencje w  muzealnictwie (interaktywność, multimedialność)  najlepiej zrobić to w postaci interaktywnego stanowiska wystawienniczego.

Symulator powstał na bazie wagonu typu 105Na przeznaczonego do kasacji. Przednią część wagonu wraz z pierwszymi drzwiami i szafą elektryczną odcięto, następnie kompleksowo wyremontowano. Zainstalowano oryginalne elementy wyposażenia takie jak pulpit i fotel motorniczego, oświetlenie zewnętrzne i wewnętrzne, ogrzewanie, wycieraczki, okablowanie. Powyższe prace wykonały warsztaty remontowe spółki Tramwaje Szczecińskie sp. z o.o.

 
 

Po przewiezieniu i ustawieniu kabiny symulatora w przeznaczonym na ten cel pomieszczeniu muzeum nastąpił etap montowania elektroniki sterującej symulatorem. Zainstalowano i podłączono moduł komunikacyjny, umożliwiający odczyt stanu elementów takich jak przełączniki, wyłączniki krańcowe, pozycje pedałów, oraz sterowanie elementami wykonawczymi (lampki, wskaźniki wychyłowe, silniki, dzwonki, buczki sygnalizacyjne). Wykonano podłączenie modułu komunikacyjnego do komputera symulacji przy pomocy sieci Ethernet.

 
 

Na przedniej szybie zamontowany został specjalny ekran do tylnej projekcji scenerii, który zapewnia odpowiednią widoczność obrazu (kontrast) zarówno przy świetle dziennym jak i w nocy. Boczne szyby na życzenie klienta pozostały przezroczyste. Obraz jest wyświetlany ze standardowego projektora multimedialnego.

Uruchomienie symulatora polegało na sprawdzeniu możliwości przepływu wszystkich sygnałów wejściowych z kabiny, poprzez moduł komunikacyjny do symulacji i sygnałów wyjściowych w odwrotnym kierunku. Niektóre elementy (jak pedał rozruchu i hamowania, wskaźnik prędkości) dodatkowo skalibrowano dostosowując poziomy sygnałów do charakterystyki podzespołów. Następnie zainstalowano i uruchomiono oprogramowanie symulacji, najpierw w trybie testowym (bez grafiki), a później w trybie pełnym.

 
 

Oprogramowanie symulacji jest uaktualniane i wzbogacane wg uzgodnień z klientem. Obecnie przedstawia część szczecińskiej trasy linii nr 3 – od pętli tramwajowej w Lasku Arkońskim do Ronda Giedroycia, wraz z zabytkową zajezdnią na ul. Niemierzyńskiej (obecne Muzeum Techniki i Komunikacji).

 
 

Ponieważ symulator zbudowany jest na bazie kabiny tramwaju typu 105Na i zawiera oryginalne elementy wyposażenia realistycznie odzwierciedla wrażenia prowadzenia pojazdu. Zarówno fotel motorniczego jak i pulpit, przełączniki, lampki sygnalizacyjne i wskaźniki, a także pedały wraz z cięgłami i nawrotnikiem są elementami oryginalnymi. Wewnątrz zabudowane są dzwonek tramwajowy, brzęczyki sygnalizacyjne, silnik wycieraczki i inne elementy dające realistyczne odgłosy pracujących podzespołów wagonu. Pozostałe dźwięki (hałas podczas jazdy, piszczenie kół na łukach torów, przejazd przez krzyżownice itd.) są odtwarzane przy pomocy głośników z programu symulacji. Funkcjonalność pulpitu motorniczego i sposób obsługi są identyczne jak w rzeczywistym wagonie.

Na życzenie klienta zrezygnowano z pełnego realizmu symulacji. Symulator pełni rolę eksponatu muzealnego i jest przeznaczony do użytku przez starsze dzieci i dorosłych zwiedzających, którzy z oczywistych względów nie posiadają specjalistycznej wiedzy na temat prowadzenia pojazdów szynowych. Dlatego też podczas jazdy symulatorem nie występują zdarzenia, które w symulatorach szkoleniowych są zadawane przez program lub instruktora szkolącego. Są to na przykład usterki techniczne wagonu, poślizg kół przy rozruchu lub hamowaniu, wykolejenia przy nadmiernej prędkości na zakrętach lub rozjazdach. W przypadku symulatora muzealnego poziom trudności dostosowano do możliwości i wymagań użytkowników. Pozwala to zasmakować jazdy tramwajem jako motorniczy bez niemiłego wytykania popełnianych błędów i konieczności fachowego reagowania na napotkane problemy techniczne. Z tego też względu symulator nie posiada stanowiska instruktora.

Symulator w obecnym kształcie jest wersją podstawową. W razie potrzeby istnieje możliwość zainstalowania dodatkowych rzutników wyświetlających obraz na szybach bocznych kabiny lub monitorów LCD w lusterkach dających podgląd na tył wagonu i wsiadających na przystanku pasażerów. Możliwe jest również zainstalowanie dla zwiedzających ekranu pokazującego widok z lotu ptaka na jadący po ulicy symulowany tramwaj, dzięki czemu można obserwować, jak „radzi sobie” w pracy świeżo upieczony „motorniczy”.

Z naszych obserwacji podczas wizyt w Muzeum, oraz wg informacji pozyskanych od pracowników placówki wiadomo, że symulator cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem zwiedzających. Przez pierwsze tygodnie przeżywał wręcz „oblężenie”. Niewątpliwie jest istotnym elementem wystawy przedstawiającej historię szczecińskiej komunikacji miejskiej i magnesem przyciągającym turystów do Muzeum.

Kabina jest dostępna dla zwiedzających od początku 2013 r.  Strona internetowa Muzeum:

 

inne media o naszym symulatorze: